Dlaczego nie znajdziesz pracy będąc doświadczonym specjalistą?

Tak, tak, doświadczony specjalista czy ekspert w swojej dziedzinie czasem może mieć trudności na rynku pracy. Wiąże się to właśnie z wysokim poziomem specjalizacji i wypracowanym przez lata sposobie pracy, a także dotychczasowych osiągnięć. Pracodawca podczas rekrutacji sprawdza nie tylko kwalifikacje kandydatów, ale także wszelkie ryzyka zatrudnienia. Przykładowo: w stosunku do osoby, która dopiero uczy się zawodu, ryzykiem jest perspektywa, w której taki pracownik nie poradzi sobie z obowiązkami i nie będzie wydajny. W przypadku eksperta, który już w swojej karierze dużo osiągnął, ma określone wymagania co do miejsca i stanowiska pracy — ryzykiem nie będzie na pewno jego efektywność, ale może być kwestia poziomu spełnienia wymagań i oczekiwań w stosunku do pracodawcy tj. wyznaczone cele, dostosowanie obowiązków (np. zbyt proste mogą znudzić), oddanie autonomii w działaniach itp. Jeśli nie przystosujemy stanowiska i środowiska pracy do pracownika z dużym bagażem doświadczeń to możemy go szybko stracić.  

Przyjmijmy, że nasz doświadczony specjalista, posiada wiele lat pracy i osiągnięć w wykonywanym zawodzie, wysokie umiejętności miękkie, potrafi się zaprezentować i ogólnie wszystko z nim jest OK.

Dlaczego zatem może mieć trudności w znalezieniu pracy? 

• Zbyt wysokie wymagania finansowe. Doświadczony pracownik będzie oczekiwać wyższego wynagrodzenia, z racji kwalifikacji, które jednak nie będzie odpowiadało budżetowi firmy. To staje się szczególnie problematyczne, kiedy na rynku pracy mamy dostępnych wielu młodszych kandydatów i bardziej elastycznych w tej sprawie. 
• Wysokie wymagania co do stanowiska. Ekspert może oczekiwać stanowiska z dużą odpowiedzialnością i wpływem na realizowane działania, co może nie odpowiadać profilowi stanowiska. 
• Trudności w dostosowaniu się do miejsca pracy. Rekrutujący mogą stwierdzić, że doświadczona osoba będzie mieć swoje zdanie i preferencje — postawi warunki np. co do sposobu, czy godzin pracy. Zatem może stać się problematycznym, roszczeniowym pracownikiem, mającym trudności z dostosowaniem się do firmy. To oczywiście są tylko przypuszczenia wyssane z palca, jeśli nie potwierdzimy ich w czasie rekrutacji (np. pytając wprost o warunki pracy, jakie powinny być spełnione przez firmę — preferencje pracownika). 
• Kiedy jesteś za dobry. Pracownik bardzo wykwalifikowany, ambitny, nie pasuje w tym konkretnie miejscu, bo nie ma odpowiednich wyzwań, na miarę wysokich umiejętności (i ekspert będzie się nudził). Domniemamy, że z czasem będzie potrzebny awans, możliwość osiągania kolejnych celów (także finansowych), których firma nie jest w stanie spełnić i to już wie na etapie rekrutacji. Tutaj także przypuszczenia biorą górę (czasem już na etapie CV, zanim odbędzie się jakakolwiek rozmowa, która mogłaby wyczuć ewentualne plany i motywacje kandydata). 
• Zagrażasz innym. Zatrudniony pracownik na stanowisku Specjalisty nie może być bardziej wybitny niż jego szef lub współpracownik (który go rekrutuje). Zakładamy, że może chcieć nas zastąpić, szybciej dostanie awans czy podwyżkę, wiec jest zagrożeniem, które trzeba od razu wyeliminować.  

Na co nie masz wpływu w rekrutacji? Na przykład na to: kogo wybiorą i czego firma tak naprawdę potrzebuję. 

A na co masz realny wpływ?  

• W jaki sposób przedstawisz w CV i na rozmowie — wiedzę i doświadczenie. 
• Jakiego wynagrodzenia się domagasz. Zbadaj poziom dotychczasowych zarobków i tych z raportów branżowych. Dostosuj wymagania do swoich potrzeb, ale także do rynku i ewentualnie wskaż, że jesteś otwarty na negocjacje.   
• Jakie dodatkowe korzyści oferujesz firmie. Np. dodatkowa wiedza i umiejętności (talenty, silne strony), które możesz zaproponować dostosowując je do tego konkretnego stanowiska (sprawdzamy opis oferty). 
• Jak przedstawisz kim jesteś i kim chcesz być, jakie masz motywacje i czy wydasz się sympatyczny dla osoby rekrutującej i będzie chciała z Tobą pracować.  
• Przewidzenie ewentualnych obiekcji/stereotypów, które mogą wpłynąć na postrzeganie Ciebie jako kandydata i próba ich eliminacji (już na etapie dokumentów aplikacyjnych, a potem w rozmowie). Na przykład w CV masz bardzo wysokie stanowiska, więc pewnie będziesz chciał piąć się po szczeblach kariery i zastąpić szefa. Mogą pojawić się podobne domysły, które jesteś w stanie zidentyfikować samodzielnie, albo poprosić innych o analizę Twojej aplikacji. 
• Zmianę strategii poszukiwania pracy (z utartych sposobów na bardziej oryginalne). 

Istnieje wiele powodów, dzięki którym doświadczony specjalista może mieć trudności w znalezieniu odpowiedniej pracy. Na wiele z nich nie mamy wpływu, a innych możemy uniknąć. Dla kandydata istotne jest przede wszystkim wybieranie ofert zgodnych z jego preferencjami, celami i kwalifikacjami. Natomiast pracodawcy powinni ciągle pracować nad udoskonalaniem procesów rekrutacji, aby były sprawiedliwe, partnerskie i szczere. W ofercie pracy powinny znaleźć się najważniejsze informacje, których kandydat potrzebuje, w tym dobrze przedstawiony zakres obowiązków oraz profil kandydata, który jest poszukiwany. Przykładowo ogłoszenie z informacją: “Minimum 2-letnie doświadczenie na podobnym stanowisku” – nie powinno (na etapie CV) odrzucać kandydata z 6-letnim doświadczeniem wraz z feedbackiem: “poszukiwana jest osoba z większym doświadczeniem”. Kluczowe jest opisanie w ogłoszeniu wszystkich wymagań w sposób logiczny i zrozumiały nie tylko dla firmy, ale przede wszystkim dla kandydata.

Autor artykułu: Marta Woszczyńska – HR Business Partner