Przygotowanie na przyszłość: Reskilling i upskilling jako rozwiązanie na dynamiczne wymagania rynku pracy

W ciągu ostatnich kilku lat obserwowaliśmy przyspieszenie zmian technologicznych, globalizację gospodarki, oraz wpływ pandemii na sposób funkcjonowania firm. W rezultacie rynek pracy stał się bardziej wymagający, a pracodawcy poszukują pracowników posiadających nowoczesne umiejętności, oraz ze zdolnością do szybkiego przyswajania nowych kompetencji i dostosowywania się do zmieniającego się środowiska pracy. W świecie, gdzie dana umiejętność może stać się za chwilę przestarzałą, odpowiedzią na tę presję są reskilling i upskilling.  

Reskilling odnosi się do procesu przekwalifikowania pracowników, aby umożliwić im wykonywanie zupełnie nowych zadań lub zajmowanie stanowisk w innych dziedzinach. To odpowiedź na sytuację, gdy dotychczasowe umiejętności tracą na wartości, a stanowiska stają się przestarzałe z powodu postępu technologicznego lub zmian w strukturze branżowej. 

Z kolei upskilling to proces rozwijania umiejętności pracowników w ramach ich aktualnej dziedziny, aby dostosować się do nowych wymagań rynku. Tak, aby pracownik mógł skuteczniej radzić sobie z nowymi wyzwaniami w pracy. 

Pozytywny wydźwięk kontra wyzwania 

Kształcenie pracowników w nowoczesnych technologiach i umiejętnościach zapewnia nie tylko bieżącą konkurencyjność, ale także przygotowuje organizację na przyszłe wyzwania związane z wykonywaniem efektywnej pracy. Programy reskillingowe pozwalają firmom na przekwalifikowanie obecnych pracowników, unikając konieczności rekrutacji. To z kolei zmniejsza koszty, a także buduje lojalność pracowników, którzy widzą, że firma inwestuje w ich rozwój zawodowy. Upskilling natomiast umożliwia utrzymanie wysokiego poziomu kompetencji załogi, co przekłada się na efektywność i innowacyjność. Pracownicy, którzy regularnie uczestniczą w programach doskonalenia zawodowego, są bardziej zaangażowani i gotowi do podejmowania nowych wyzwań. 

Mimo wielu korzyści reskilling i upskilling nie są pozbawione wyzwań. Jednym z największych problemów jest tempo zmian technologicznych, które często sprawiają, że umiejętności zdobywane dziś, mogą być już bezużyteczne za kilka lat. Dlatego należy zwrócić uwagę na dopasowanie programów szkoleniowych, które powinny być elastyczne i dostosowywane do bieżących potrzeb i trendów rynkowych. Ponadto niektórzy pracownicy mogą poczuć się zaniepokojeni perspektywą konieczności ciągłego kształcenia się lub być nią zmęczeni. Firmy muszą więc skupić się na budowaniu kultury organizacyjnej sprzyjającej uczeniu się, aby zespół czuł się wspierany w procesie realizacji procesu reskillingu i upskillingu. 

Na co wskazują badania? 

Raport „Reskilling: wielki reset umiejętności” opracowany przez Future Collars i ICAN Institute, wskazuje, że tylko 6% pracowników przeszło proces reskillingu. Specjaliści HR w Polsce w teorii są gotowi na reskilling i mają pozytywne opinie na temat tego procesu. Jednak nadal rzadko korzystają z jego rozwiązań w praktyce ze względu na trudności i obawy, związane m.in. z:  

• brakiem doświadczenia w realizacji tego typu projektu,  
• postrzeganymi wysokimi kosztami takiego przedsięwzięcia, 
• obawą o późniejsze odejście już przeszkolonego pracownika,  
• obawą o duży wysiłek organizacyjny związany z przeprowadzeniem takiego projektu,  
• czy problemami dotyczącymi skoordynowania programu z aktualną pracą pracownika/firmy.  

Co więcej, firmy mogą nadal nie dostrzegać w pełni potencjału reskillingu: zarówno specjaliści HR jak i zarządy firm, nie widzą potrzeby przekwalifikowania wśród pracowników, a także sami pracownicy nie zgłaszają takiej potrzeby. Bierność w kontekście wdrażania strategii reskillingu i uspkillingu zagraża cyfrowej transformacji polskich firm i sprawia, że zostają one w tyle w porównaniu do innych państw europejskich. Firmy już dziś mają problem z pozyskaniem pracowników o odpowiednich kompetencjach cyfrowych i miękkich. Problemy te dodatkowo się pogłębiają w wyniku automatyzacji pracy. Według danych Eurostatu Polska zajmuje 27. miejsce w Europie pod względem kompetencji cyfrowych. Znaczenie technologii i rewolucja AI już się rozpoczęła i przekształca rynek pracy w szybkim tempie. Analitycy McKinsey sugerują, że 45% wszystkich zawodowych aktywności i 5% obecnych zawodów może zniknąć w najbliższej przyszłości w wyniku automatyzacji. Wcześniejsze badania wykazały, że 63% badanych z Polski deklaruje gotowość do przekwalifikowania (w porównaniu do średniej światowej 68%).  

Reskilling i upskilling nie są jedynie strategią reaktywną na zmiany, ale proaktywnym podejściem do budowania zespołów zdolnych do dostosowywania się do nowych warunków. To inwestycja w ludzi, która przynosi korzyści zarówno pracownikom, jak i firmom, tworząc solidne fundamenty dla rozwoju i innowacji. Zatem to konieczne rozwiązania przyszłości, na które polskie firmy chyba nie są jeszcze gotowe. Aby chętniej zaczęły z nich korzystać, warto je edukować wskazując korzyści płynące z realizacji takich programów, poprzez pokazywanie przykładów firm, które z sukcesem wdrażają projekty reskillingowe i upskillingowe. 

Marta Woszczyńska – HRBP, EB Specjalistka, Trenerka DISC