Przetrwać okres próbny. Za wszelką cenę, czy prawdziwie?

Okres próbny to czas, w którym nowy pracownik musi udowodnić swoją wartość przed ostatecznym, stałym zatrudnieniem. Jest to stresujący czas (dla obu stron), który może wpłynąć na nasze życie prywatne i zawodowe. Z jednej strony firma sprawdza, czy dobrze wybrała, a drugiej strony pracownik zastanawia się nad dokładnie tą samą perspektywą, z tą różnicą, że to on się bardziej stara udowodnić swoją wartość. Ale czy warto za wszelką cenę przetrwać ten okres próbny? Istnieją przypadki, kiedy to pracownik podczas okresu próbnego pracuje na 150%, a kiedy już podpisze umowę na stałą współpracę przestaje się starać. Podobnie działają firmy, które traktują ten czas jako przetestowanie pracownika i utwierdzenie się w słuszności decyzji podjętej w rekrutacji, a jeśli ta się nie sprawdzi, to łatwo rozstać się z takim pracownikiem. Więc może umowa próbna nie jest jednak idealnym okresem współpracy? 

Po co nam okres próbny w pracy?  

Okres próbny jest z definicji, czasem, w którym pracownik i pracodawca mają możliwość lepszego zapoznania się ze sobą i oceny, czy stałe zatrudnienie jest odpowiednie dla obu stron. Taki okres jest zwykle określany w umowie o pracę i trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od branży i rodzaju pracy/umowy. Jeśli okaże się, że praca nie spełnia oczekiwań jednej albo obu stron, umowa może zostać rozwiązana bez większych konsekwencji. W innym przypadku zatrudnienie zostaje przedłużone na czas określony lub nieokreślony. 

Dla firmy to czas na: 

• Lepsze poznanie pracownika, jego umiejętności, charakteru i sposobu pracy. To pozwala na skuteczniejsze dopasowanie go do wykonywanych obowiązków. 
• Oszczędność kosztów. W przypadku, gdy okres próbny nie spełnia oczekiwań pracodawcy lub pracownika, zatrudnienie może zostać zakończone bez ponoszenia kosztów związanych z wynagrodzeniem za cały okres zatrudnienia. 

Dla pracownika to okres kiedy: 

• Sprawdza, czy taka praca oraz firma, odpowiada jego oczekiwaniom. 
• Zdobywa doświadczenie i umiejętności (poznaje metodykę pracy, standardy jakości, kulturę firmy, narzędzia), co może zwiększyć jego wartość na rynku pracy. 

Jak przetrwać? 

Okres próbny w pracy może być wyzwaniem dla wielu pracowników, szczególnie gdy stają się oni częścią nowej organizacji i muszą dostosować się do nowych współpracowników, zasad i procedur. 

Kilka dobrych rad: 

• Poznaj kulturę firmy. Zapoznaj się z wartościami i misją firmy oraz panującymi zasadami. To pomoże zrozumieć, jakie zachowania i podejścia są mile widziane, a jakich należy unikać. 
• Bądź proaktywny i zainteresowany. Staraj się angażować w różne projekty i inicjatywy. Wykazuj inicjatywę i chęć nauki, a także pokaż, że jesteś gotowy do pracy. 
• Utrzymuj dobry kontakt z przełożonym i zespołem. Otwarcie komunikuj się ze współpracownikami, proś o informacje zwrotne na temat Twojej pracy. 
• Okaż profesjonalizm w realizacji zadań. Wykorzystuj, pokazuj i dziel się swoją wiedzą oraz doświadczeniem podczas wykonywania swoich obowiązków i współpracy z zespołem. 
• Wykazuj się elastycznością i otwartością. Podejmij się zadań, których może nie być w Twoim zakresie obowiązków. Pokaż, że jesteś elastyczny i gotowy do podejmowania nowych wyzwań. 

Czy warto za wszelką cenę przetrwać okres próbny? 

Okres próbny to czas, w którym firma ocenia umiejętności i zaangażowanie nowego pracownika, zatem warto pokazać się z jak najlepszej strony oraz wykazać się profesjonalizmem. Lecz czy za wszelką cenę? Oczywiście, że nie. Przetrwanie tego okresu “pomimo wszystko” może prowadzić do utraty autentyczności, stresu, wypalenia itp. co z pewnością negatywnie wpłynie na nasze samopoczucie i zadowolenie z pracy.  

Jednak nawet jeśli już wcześniej uznamy, że nie będziemy chcieli pozostać w tym miejscu i wykonywać takiej pracy, to warto po sobie pozostawić pozytywne wspomnienia i poczucie, że zrobiliśmy wszystko jak należy. Przetrwanie okresu próbnego wymaga znalezienia równowagi między pracą a życiem prywatnym, odnalezieniem swojej ścieżki zawodowej, wyznaczenia priorytetów i wartości, za którymi chcemy podążać. Musimy pamiętać, że nasze zdrowie i dobre samopoczucie są równie ważne, co nasza kariera zawodowa. 

Postawy, które najczęściej przyjmują pracownicy podczas okresu próbnego 

Nowi pracownicy najczęściej starają się jak najlepiej wywiązać ze swoich obowiązków i udowodnić swoją wartość dla firmy. Choć to nie jest reguła, bo każdy pracownik jest inny. Możemy wyróżnić kilka postaw przyjmowanych najczęściej w czasie okresu próbnego: 

• Zaangażowanie i motywacja do pracy. Pracownik stara się jak najlepiej wykonywać swoje zadania, pokazywać swoje umiejętności i chce udowodnić, że jest wartościowym pracownikiem. 
• Otwartość i chęć do nauki. Pracownik jest otwarty na nowe wyzwania, chętnie uczy się nowych umiejętności i podejmuje inicjatywę. 
• Ostrożność i uważność w trakcie wykonywania zadań, aby uniknąć błędów i pomyłek, które mogą zaszkodzić szansom pracownika na dalsze zatrudnienie. 
• Niepewność i stres. Pracownik może czuć się niepewnie, zwłaszcza jeśli jest to jego pierwsza praca lub zmienił branżę bądź zawód. Będzie zestresowany i pełen obaw.  
• Bierność i oczekiwanie na instrukcje. Niektórzy pracownicy mogą przyjmować bierną postawę czekając na instrukcje od przełożonych, zamiast samodzielnie podejmować inicjatywę podczas pracy. 

Niezależnie od postawy pracownika, pracodawca powinien zapewnić mu odpowiednie warunki do realizacji zadań i udzielać wsparcia w trudnych momentach. 

W przypadku nieudanego okresu próbnego warto zastanowić się, co poszło nie tak i co można zrobić, aby uniknąć podobnych sytuacji w przyszłości. Pracownik może zwrócić uwagę na swoje słabe strony i szukać sposobów na ich poprawę, np. poprzez szkolenia i kursy. Pracodawca z kolei może dokładniej określić wymagania dotyczące danej pozycji i skrupulatniej przeprowadzać proces rekrutacji, nie licząc, że okres próbny będzie kolejnym testem. To złudne myślenie doprowadza do marnowania czasu, pieniędzy i stresu obu stron.  

Autor artykułu: Marta Woszczyńska – HR Business Partner