Johny Bravo, Scarlett O'Hara, Adaś Miałczyński... Wampiry Emocjonalne są wśród nas
Rozmawiałam ostatnio ze swoją koleżanką Dorotą, z którą kiedyś pracowałam w jednym zespole trenerskim. Ponieważ byłam ciekawa co słychać u moich „starych” współpracowników (Dorota nadal pracuje w tym zespole) podpytywałam, co u nich słychać i jak im się obecnie wiedzie. W pewnym momencie zapytałam o Monikę, jedną z naszych koleżanek. Dorota zamilkła na chwilę, po czym powiedziała: „Wiesz, rzadko rozmawiam z Moniką. Ona jest taka pesymistyczna. Po każdym kontakcie z nią, czuję się całkowicie pozbawiona energii i radości życia. Dochodzę do siebie czasem kilka dni…” To co usłyszałam od Doroty skłoniło mnie do napisania dzisiejszego artykułu, w którym pokrótce naświetlę zjawisko wampiryzmu emocjonalnego.
Zapewne nieobce są Ci postaci Nosferatu, Drakuli, Lestata de Lioncorut czy Edwarda Cullena. To znani bohaterowie filmowi i literaccy – wampiry, czyli istoty demoniczne żywiące się ludzką krwią. Zapewne powiesz: Zaraz, zaraz… przecież to bohaterowie fikcyjni, obecni w wierzeniach ludowych, przeniesieni na karty książek lub klisze filmowe dzięki wyobraźni pisarzy i reżyserów. W realnym świecie nie ma wampirów! Zgadzam się z Tobą – raczej nikt nie wbija zębów w nasze szyje pozbawiając nas życia. Wśród nas są jednak osoby, które wbijają mentalne kły w naszą psychikę, wysysając z nas radość i energię. To właśnie wampiry emocjonalne.
Wampir emocjonalny (energetyczny) to osoba, która – poprzez swoje zachowania – pozbawia nas sił witalnych, energii życiowej, optymizmu i wiary we własne możliwości
Ponieważ z reguły posiada niskie poczucie własnej wartości oraz odczuwa głęboką pustkę emocjonalną, nieustannie pochłania energię innych ludzi, a brak empatii powoduje, że nie czuje przy tym żadnych wyrzutów sumienia. Szarpie nerwy manipulując, tyranizując, kontrolując lub zatruwając nasze myśli negatywnym nastawieniem w każdej sytuacji. Skąd bierze się taka natura? Psychologowie i badacze zjawiska wampiryzmu emocjonalnego skłaniają się ku tezie, że znaczący wpływ na ukształtowanie wampirzej osobowości ma dysfunkcyjny wzorzec zaspokajania potrzeb, wyniesiony z domu rodzinnego i traumy, których wampiry doświadczyły w dzieciństwie. W świetle prowadzonych badań, pojawiła się również teoria zaburzeń neurobiologicznych – niektóre osoby rodzą się z predyspozycjami do wampiryzmu emocjonalnego, a ich mózg funkcjonuje inaczej niż u większości ludzi.
Bez względu na genezę powstania osobowości wampirzej, przebywanie w obecności takiej jednostki niesie szereg negatywnych konsekwencji psychicznych i fizycznych. Do najczęściej spotykanych należą: spadek nastroju (przypomnij sobie słowa Doroty), smutek, frustracja, utrata poczucia sprawczości, ataki paniki, apatia, zmęczenie, osłabienie fizyczne, bezsenność, bóle głowy, bóle mięśni, choroby autoimmunologiczne. Długotrwała relacja z wampirem emocjonalnym może prowadzić do depresji, a w skrajnych przypadkach do myśli samobójczych. Mało optymistyczne…
Jak rozpoznać wampira energetycznego i jak sobie z nim radzić w sytuacji, gdy nie możemy się od niego odizolować
Dr Albert J. Bernstein, amerykański psycholog kliniczny, w swojej książce „Emocjonalne wampiry” wyróżnił 5 odmian wampiryzmu emocjonalnego:
- Wampir antyspołeczny – to osoba, która nie respektuje zasad ładu społecznego, ograniczeń i praw innych osób. Wśród nich Bernstein wyróżnił 2 podtypy: tyranów i kanciarzy. Pierwsi mają silną potrzebę dominacji i nie boją się konfrontacji. Drudzy wykorzystują manipulację i oszustwo do osiągnięcia swoich celów.
- Wampir aktor – to osoba, dla której życie to teatr i światła jupiterów. Bardzo barwna, uwodzicielska, pożądająca ciągłej uwagi. Jej reakcje są przesadzone (teatralne) – najgłośniej się śmieje, najrzewniej płacze. Mówi głośno i emocjonalnie, a wszystko co jej dotyczy jest wyjątkowe i niezwykłe.
- Wampir narcyz – to „Ave Ja” w czystej postaci (kto oglądał „Asterixa na olimpiadzie” wie o czym piszę, pozostałym polecam obejrzenie – dobry nastrój gwarantowany J). Narcyz jest przekonany o swojej wyjątkowości i odczuwa głęboką potrzebę bycia docenianym i podziwianym. Uwielbia rywalizację, wróć.. uwielbia wygrywać, gdyż to utwierdza go w jego doskonałości.
- Wampir obsesyjno-kompulsywny – to osoba, dla której nadrzędną wartością jest osiągnięcie doskonałości. Najczęściej pracoholik, sztywno przestrzegający obowiązujących norm i procedur (i wymagający tego samego od innych). Jego życie jest zaplanowane w najmniejszych szczegółach, a każda zmiana wywołuje frustrację i lęk. Ma trudności z okazywaniem emocji, wiec często jest odbierany jako zimny i pozbawiony uczuć.
- Wampir paranoik – podejrzliwy, wykazujący całkowity brak zaufania do innych ludzi, ich zamiarów i intencji działania. Ma silne przekonanie, że otoczenie nie darzy go szacunkiem, a świat jest do niego wrogo nastawiony. Nie zapomina doznanych krzywd (często wyolbrzymionych, czy wręcz urojonych). Jest wyjątkowo wrażliwy i przeszyty lękiem przed odrzuceniem – z błahego powodu potrafi zerwać wszelkie kontakty.
Jeżeli nie możesz odizolować się od wampira emocjonalnego, bo jest to ktoś Ci bliski (np. rodzic, dziecko czy współmałżonek) lub bliski współpracownik (np. szef) ważne, abyś zadbał o siebie i swoje dobre samopoczucie. Pomogą Ci w tym: asertywność, wyznaczanie granic, ignorowanie zachowań, które mają zniszczyć twoje dobre samopoczucie i dbałość o swój dobrostan. To ostatnie stawiaj zawsze na pierwszym miejscu – niezależnie od tego, czy masz w swoim otoczeniu wampira emocjonalnego.
Autor artykułu: Aneta Skowyra-Mazur – Trener Biznesu, Konsultant DISC, praktyk sprzedaży i zarządzania sprzedażą