Dobrze się przygotuj do oceny rocznej, bo może cię to słono kosztować

Roczna ocena pracownicza to dla wielu z nas źródło stresu i niepewności. Często jednak zbyt wielu pracowników nie docenia wagi tego procesu lub podchodzi do niego nieodpowiednio. Rezultatem jest często rozczarowanie, a w niektórych przypadkach nawet spadek motywacji do pracy. A to z kolei może prowadzić do kosztów w postaci utraty awansu, obniżenia wynagrodzenia lub utraty pracy. Aby uniknąć tych kosztów i wykorzystać tę okazję do własnego rozwoju, musimy podjąć kilka kluczowych kroków: 

Dokonajmy samooceny

Zanim przejdziemy do oceny przez przełożonego, zacznijmy od własnej. Zastanówmy się nad swoimi osiągnięciami, mocnymi stronami i obszarami do rozwoju. Być może odkryjemy obszary, w których możemy poprawić swoje umiejętności lub zdobyć nowe.  

Zbierzmy wszystkie osiągnięcia

Dokonajmy „rachunku sumienia” – określając swoje sukcesy i porażki. Przygotujmy zestaw konkretnych dowodów swoich osiągnięć. To pomaga przełożonemu zrozumieć, dlaczego zasługujemy na dobrą ocenę. Przygotowując się do rozmowy znajdźmy czas także na wypoczynek, który w dniu spotkania ułatwi panowanie nad stresem i zwiększy koncentrację. 

Uzyskajmy informację zwrotną

Podczas rozmowy oceniającej bądźmy aktywni. Dzięki pytaniom i konstruktywnej dyskusji możemy wpłynąć na ostateczny wynik. Zapytajmy swojego przełożonego o konstruktywną opinię na temat naszej pracy. Dowiedzmy się, co docenia, a jakie obszary chciałby poprawić. Przygotujmy się na trudne pytania np. o porażki czy niezrealizowane zadania. Bądźmy gotowi na konstruktywną krytykę. Nie bójmy się również podkreślać własnych osiągnięć, ale róbmy to w sposób profesjonalny. 

Zaplanujmy cele na przyszłość

W trakcie spotkania warto nastawić się na rozwój. Zapytajmy o oczekiwania, jasno przedstawmy swoje cele i plany. To pokaże nasze zaangażowanie i umożliwi dostosowanie oceny do naszych potrzeb. Opracujmy wspólnie z przełożonym plan rozwoju. 

Jakich pytań możemy się spodziewać? 

Instytut Gallupa już ćwierć wieku temu stworzył kwestionariusz, Q12, który zawiera 12 pytań od pracodawców do pracowników. Dotyczy on wszystkich kwestii związanych głównie z kulturą organizacyjną, których zadaniem jest dać pełny obraz tego, co o danym miejscu pracy myślą pracownicy. Oto one: 

• Wiem, czego oczekuje się ode mnie w pracy. 

• Dysponuję materiałami i sprzętem niezbędnym do prawidłowego wykonania mojej pracy. 

• W pracy codziennie mam możliwość robienia tego, co umiem najlepiej. 

• W ciągu ostatnich siedmiu dni otrzymałem uznanie lub pochwałę za dobrą pracę. 

• Wydaje się, że mój przełożony lub ktoś w pracy troszczy się o mnie jako osobę. 

• W pracy jest ktoś, kto wspiera mój rozwój. 

• W pracy liczą się moje opinie. 

• Misja lub cel mojej firmy sprawia, że ​​czuję, że moja praca jest ważna. 

• Moi współpracownicy są zobowiązani do wykonywania wysokiej jakości pracy. 

• Mam najlepszego przyjaciela w pracy. 

• W ciągu ostatnich sześciu miesięcy ktoś w pracy rozmawiał ze mną o moich postępach. 

• W zeszłym roku miałem okazję uczyć się i rozwijać w pracy. 

Instytut Gallupa w odpowiedzi na potrzeby rynku wyodrębnił nowe cztery obszary, uzupełniające listę 12 pytań, które dziś firmy powinny zbadać u swoich pracowników. 

• Czy w pracy jestem traktowany z szacunkiem? 

• Czy moja organizacja dba o moje ogólne samopoczucie? 

• Czy w ostatnim tygodniu otrzymałem znaczące informacje zwrotne? 

• Czy moja organizacja zawsze dotrzymuje obietnicy, którą składamy klientom? 

Konsekwencje nieprzygotowania się do rozmowy rocznej

Potencjalne konsekwencje mogą się różnić w zależności od konkretnego kontekstu i polityki firmy. Dlatego ważne jest, abyśmy zawsze byli przygotowani do rozmów oceniających i wykorzystali tę okazję do skutecznego komunikowania się ze swoim przełożonym w sprawie swojej pracy i rozwoju zawodowego. 

Niska ocena

Jeśli nie przygotujemy się do rozmowy rocznej, możemy nie być w stanie skutecznie przedstawić swoich osiągnięć i celów, co może wpłynąć na ostateczną ocenę.  

Brak uzasadnienia dla podwyżki lub awansu

W rozmowie rocznej często omawia się nie tylko dotychczasowe osiągnięcia, ale także cele na przyszłość oraz ewentualne oczekiwania dotyczące podwyżek lub awansów.  

Brak rozwoju zawodowego

Roczna rozmowa to doskonała okazja do omówienia swojego rozwoju zawodowego, identyfikacji obszarów do poprawy i ustalenia celów na przyszłość. Nieprzygotowanie się do tej rozmowy może uniemożliwić skuteczne planowanie swojego rozwoju. 

Spadek satysfakcji zawodowej

Jeśli nie jesteś gotów na rozmowę roczną, możesz poczuć się niepewnie i niekomfortowo podczas jej trwania. To może prowadzić do ogólnego niezadowolenia z pracy i relacji z przełożonym. 

Brak zrozumienia oczekiwań

Roczna rozmowa to również czas na omówienie oczekiwań pracodawcy wobec Ciebie. Nieprzygotowanie się może sprawić, że będziesz nieświadomy oczekiwań i priorytetów firmy, co wpłynie na Twoją skuteczność w pracy. 

Istnieją  również zachowania, których powinniśmy unikać: 

• Traktowanie oceny przełożonego personalnie – pracownik powinien pamiętać, że ocena dotyczy jego pracy, a nie osoby. 
• Zbyt emocjonalne podejście – w trakcie rozmowy ważne jest, aby trzymać emocje na wodzy. 
• Obrażanie się za przedstawione uwagi – informacja zwrotna powinna stanowić motywację do poprawy wyników i działań, a nie powód do chowania urazy. 
• Nadmierne usprawiedliwianie – przedstawianie wymówek nie powinno przysłonić głównego celu rozmowy, jakim jest poprawa jakości pracy. 
• Brak chęci do wyciągnięcia wniosków – z każdego błędu można wyciągnąć odpowiednie wnioski na przyszłość, aby więcej ich nie popełniać. 

Rozmowa z przełożonym może być okazją do przemyślenia swoich celów, motywacji, mocnych i słabych stron. Ważne jest jednak odpowiednie nastawienie, gdyż dzięki temu można  udoskonalać swoje działania, co z kolei  przełoży się na lepsze efekty oraz ułatwi dalszy rozwój zawodowy. 

Marta Woszczyńska – HRBP, EB Specjalistka, Trenerka DISC