Zarządzanie oparte na dowodach – kilka słów o evidence based management 

Dzisiejszy artykuł rozpocznę od wspomnień. Nie moich, a raczej nie tylko moich – myślę, że każdy z nas ma podobne doświadczenia z dzieciństwa…  

Jako kilkuletnia dziewczynka bardzo chciałam być już dorosła i sama przygotowywać sobie posiłki. Moja mama jednak zawsze mówiła „nie dotykaj noża, bo się skaleczysz”. Ja oczywiście wiedziałam lepiej i któregoś ranka, gdy mama odsypiała nocny dyżur w szpitalu, postanowiłam działać. Wyjęłam chleb, wzięłam do ręki nóż i zaczęłam kroić. Nie minęła chwila a dość poważnie przecięłam palec. Jak łatwo się domyślić, z wielkim płaczem i krwawiącą ręką pobiegłam do mamy po pomoc. Boleśnie skończyła się moja pierwsza próba „bycia dorosłą”. Mama oczywiście miała rację, zabraniając mi używania noża – przemawiały przez nią dowody, bazujące na wiedzy i doświadczeniu, mówiące, że z ostrymi przedmiotami trzeba obchodzić się ostrożnie i umiejętnie. Dlaczego opisuję to wspomnienie? Ponieważ tematem dzisiejszego artykułu jest Evidence Based Management (EBM), czyli zarządzanie oparte na dowodach. 

EBM o podejście do zarządzania, które polega na podejmowaniu decyzji i wdrażaniu praktyk opartych na rzetelnych dowodach naukowych oraz empirycznych danych, a nie na intuicji, tradycji czy niepotwierdzonych teoriach.  

EBM ma swoje korzenie w rozwoju podejścia Evidence-Based Practice (EBP), które narodziło się w latach 80-tych XX wieku w medycynie, dzięki Davidowi Sackettowi i innym badaczom z Uniwersytetu McMaster w Kanadzie. W swojej pracy postulowali oni, że decyzje dotyczące leczenia pacjentów powinny opierać się na najlepszych dostępnych dowodach naukowych, a nie tylko na doświadczeniu lekarzy czy ogólnych zasadach. Z biegiem lat podobne podejście zaczęło pojawiać się w innych dziedzinach, w tym w zarządzaniu. W latach 90-tych XX wieku badacze zauważyli, że wiele decyzji menedżerskich podejmowanych jest na podstawie intuicji lub nieprzetestowanych hipotez, a nie na solidnych dowodach empirycznych. Zaczęli więc promować tezę, w myśl której  zarządzanie powinno również korzystać z metodyki naukowej i dowodów, aby podejmować lepsze decyzje. W 2000 roku, Jeffrey Pfeffer i Robert I. Sutton, naukowcy zajmujący się teorią zarządzania, zaczęli upowszechniać ideę Evidence-Based Management. W swoich pracach wskazywali, że managerowie powinni opierać decyzje na solidnych badaniach, a nie tylko na „modnych” teoriach zarządzania czy osobistym doświadczeniu. Popularyzowali ideę korzystania z badań naukowych, danych organizacyjnych i eksperckiej wiedzy, w zarządzaniu przedsiębiorstwami. 

Celem EBM jest minimalizowanie ryzyka błędów decyzyjnych i poprawa wyników organizacji przez wdrażanie praktyk, które są sprawdzone i poparte dowodami. Obejmuje to wykorzystanie najlepszych dostępnych danych w trzech głównych obszarach: 

• Badań naukowych, czyli systematycznej analizy literatury i badań empirycznych w danej dziedzinie, aby znaleźć sprawdzone i skuteczne metody zarządzania. 

• Danych organizacyjnych, czyli analizy danych z wewnętrznych źródeł organizacji (np. raporty, badania satysfakcji pracowników, wyniki finansowe) w celu podejmowania lepszych decyzji. 

• Danych empirycznych, czyli wiedzy i doświadczenia managerów oraz pracowników, branych pod uwagę przy podejmowaniu decyzji biznesowych. 

EBM opierając się na rzetelnych dowodach, pozwala na podejmowanie bardziej świadomych i przemyślanych decyzji. Managerowie mogą wdrażać rozwiązania, które zostały już sprawdzone w innych organizacjach lub branżach, co prowadzi do zwiększenia efektywności operacyjnej, lepszego wykorzystania zasobów i optymalizacji procesów. Jednocześnie decyzje oparte na solidnych dowodach pomagają zminimalizować ryzyko związane z podejmowaniem niewłaściwych postanowień, co jest szczególnie istotne w dynamicznych i konkurencyjnych rynkach. Badania pokazują, które strategie i praktyki są skuteczne, a które mogą prowadzić do niepożądanych konsekwencji.  

Evidence-Based Management jest dziś uznawane za istotny trend w zarządzaniu, zwłaszcza w kontekście rosnącej dostępności danych, badań naukowych oraz narzędzi analitycznych, które wspomagają podejmowanie decyzji w oparciu o dowody.